การตรวจสอบคุณภาพน้ำมัน
น้ำมันปลอมคือ น้ำมันเชื้อเพลิงที่มีคุณภาพต่ำกว่าที่กำหนด ซึ่งในช่วงที่ราคาน้ำมันแพงผู้ค้าน้ำมันบางแห่งได้นำสารอื่นมาปลอมปนในน้ำมัน เพื่อลดต้นทุนทำให้น้ำมันไม่ได้มาตรฐาน
วิธีการปลอมปนน้ำมัน
ในอดีตมีการนำน้ำมาเติมลงในน้ำมัน แต่น้ำไม่สามารถละลายได้เป็นเนื้อเดียวกับน้ำมันจึงสังเกตหรือตรวจพบได้ง่าย แต่ปัจจุบันได้มีการนำสารละลายไฮโดรคาร์บอนหรือโซลเวนท์มาปลอมปนในน้ำมันเบนซินและดีเซลจำหน่ายในสถานีบริการต่างๆ
สารโซลเวนท์มีคุณสมบัติคล้ายน้ำมันเบนซินหรือน้ำมันก๊าด สามารถละลายได้ดีในน้ำมัน จึงไม่สามารถสังเกตได้ด้วยตาเปล่า สารดังกล่าวผลิตขึ้นเพื่อใช้เป็นสารละลายสิ่งอื่นๆ เช่น ละลายสี หรือกาว การใช้สารละลายไม่ต้องเสียภาษีสรรพสามิต การปลอมปนน้ำมันด้วยสารโซลเวนท์ไม่มีสัดส่วนที่แน่นอน ซึ่งจากการทดสอบพบว่าหากผู้ค้าเติมโซลเวนท์ในน้ำมันในอัตราไม่ถึง 15 %การเกิดปัญหากับเครื่องยนต์เห็นได้ไม่ชัดเจนทันที แต่หากเติมโซลเวนท์ถึง 50%จะทำให้เครื่องยนต์เกิดปัญหาได้ ผู้ค้าบางรายต้องการกำไรมากอาจเติมในสัดส่วน 1 ต่อ 1 ซึ่งอาจจะก่อผลกระทบรุนแรง เนื่องจากสารโซลเวนท์มีค่าออกเทนต่ำมากเพียง 60 - 70 ในขณะที่รถเครื่องยนต์เบนซินต้องการออกเทนสูงถึง 87 - 95 จึงเป็นเหตุให้เครื่องยนต์เกิดการน็อค เสียหาย และทำให้เครื่องยนต์เร่งไม่ขึ้นเป็นอันตรายต่อผู้ขับขี่อาจเกิดอุบัติเหตุในขณะเร่งแซง
ผลกระทบจากการปลอมปนน้ำมันเชื้อเพลิง
- ประชาชนได้รับน้ำมันเชื้อเพลิงด้อยคุณภาพ
- เครื่องยนต์เสียหายหรือสึกหรอเร็วกว่าปกติ
- เครื่องยนต์เดินไม่เรียบ หรือเดินสะดุด มีผลต่อการเร่งเครื่องยนต์และอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุ
- เครื่องยนต์เผาไหม้ไม่สมบูรณ์ เกิดมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม
- รัฐขาดรายได้จากการจัดเก็บภาษีสรรพสามิต
- รัฐต้องสูญเสียงบประมาณในการป้องกันและปราบปรามผู้กระทำผิด
โทษของการปลอมปนน้ำมัน
มาตรา 49 ผู้ใดกระทำการปลอมปนน้ำมันเชื้อเพลิง หรือกระทำการอย่างหนึ่งอย่างใด อันทำให้ลักษณะหรือคุณภาพของน้ำมันเชื้อเพลิง แตกต่างไปจากที่ที่อธิบดีประกาศกำหนดหรือให้ความเห็นชอบตามมาตรา 25 วรรคหนึ่ง เพื่อจำหน่าย ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามปีหรือปรับไม่เกินสามแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ในกรณีที่ผู้กระทำการปลอมปน เป็นผู้ค้าน้ำมันหรือผู้ขนส่งน้ำมันต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินห้าปี หรือปรับตั้งแต่ห้าหมื่นบาทถึงห้าแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ผู้ใดมีไว้ในครอบครองน้ำมันเชื้อเพลิงที่มีลักษณะหรือคุณภาพแตกต่างจากที่อธิบดีประกาศกำหนดหรือให้ความเห็นชอบ มีปริมาณตั้งแต่สองร้อยลิตรขึ้นไปให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้นั้นเป็นผู้กระทำการปลอมปนน้ำมันเชื้อเพลิงเพื่อจำหน่าย เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่าตนได้มีน้ำมันเชื้อเพลิงดังกล่าวไว้ในครอบครองเพื่อใช้ในกิจการของตน หรือได้น้ำมันเชื้อเพลิงนั้นมาโดยไม่ทราบว่า เป็นน้ำมันเชื้อเพลิงที่มีคุณภาพต่ำกว่าที่รัฐมนตรีประกาศกำหนด
การตรวจสอบคุณภาพน้ำมันเชื้อเพลิง ณ สถานีบริการ โดยทั่วไปมีดังนี้
- ตรวจค่า API เทียบกับใบกำกับการขนส่ง ณ สถานีบริการน้ำมัน ก่อนทำการลงน้ำมัน
- สุ่มตัวอย่างน้ำมันและส่งตรวจโดยผ่านห้องทดลองที่ได้มาตรฐานและได้รับการรับรองจากกระทรวงพาณิชย์เพื่อให้แน่ใจว่าน้ำมัน ที่สถานีบริการน้ำมันมีมาตรฐานตามที่กำหนด โดยสุ่มตัวอย่างในแต่ละจังหวัดปีละครั้งหรือตามความเหมาะสม
- พนักงานเจ้าหน้าที่มีอำนาจสั่งให้ผู้ค้าน้ำมันตรวจสอบปริมาณของน้ำมันเชื้อเพลิงและรายงานต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ได้ ผู้ค้าน้ำมันต้องให้ความสะดวกแก่พนักงานเจ้าหน้าที่ ทั้งต้องแสดงบัญชี เอกสาร และหลักฐานต่างๆ เกี่ยวกับน้ำมันเชื้อเพลิงเมื่อพนักงานเจ้าหน้าที่ร้องขอ ในการปฏิบัติตามวรรคหนึ่ง พนักงานเจ้าหน้าที่ต้องแสดงบัตรประจำตัว
โทษของการไม่ยอมให้ตรวจสอบน้ำมัน
ผู้ใดขัดขวางเจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติงานตามมาตรา31(เช่น การเข้าไปตรวจสอบสถานประกอบการ การเก็บตัวอย่างน้ำมันเชื้อเพลิงการตรวจสอบปริมาณของน้ำมันเชื้อเพลิง การแสดงบัญชีเอกสารหรือหลักฐาน เป็นต้น) ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินหนึ่งแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ผู้ใดไม่ปฏิบัติตามคำสั่งพนักงานเจ้าหน้าที่ตามมาตรา 31ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามเดือน หรือปรับไม่เกินสองหมื่นห้าพันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ และปรับอีกไม่เกินวันละหนึ่งพันบาท จนกว่าจะปฏิบัติให้ถูกต้อง
ผลประโยชน์ของผู้บริโภค
ผู้บริโภคที่ไปเติมน้ำมันที่สถานีบริการน้ำมันเชื้อเพลิง สามารถมีส่วนร่วมปกป้องผลประโยชน์ของตนเองได้ ดังนี้
- ก่อนจะเติมน้ำมันต้องสังเกตตัวเลขในช่องจำนวนลิตร และจำนวนเงินของตู้จ่ายจะต้องเป็นเลขศูนย์ทุกช่อง
- ผู้บริโภคมีสิทธิ์ร้องขอให้สถานีบริการตรวจสอบความถูกต้องของมาตรวัด โดยการใช้เครื่องตวงสำหรับทดสอบปริมาตรน้ำมัน ขนาดความจุ 5 ลิตร (ซึ่งต้องมีประจำอยู่ทุกสถานีบริการ)โดยกฎหมายกำหนดมีค่าเผื่อเหลือเผื่อขาดได้ไม่เกิน 30 ซีซี
- สังเกตสีของน้ำมันเชื้อเพลิงว่าผิดปกติหรือไม่ โดยการดูจากลูกลอยที่อยู่บนตู้จ่ายหรือใส่น้ำมันในขวดใสที่สะอาด
ผู้เขียน
